Dzieląc się zabawkami czy przysmakami z rówieśnikami, dziecko poznaje podstawy empatii i uczy się budować trwałe relacje. Umiejętność dzielenia się wpływa na rozwój społeczny i emocjonalny malucha, przygotowując go do współżycia w grupie. Warto już od najmłodszych lat stawiać na zabawy i działania, które w naturalny sposób kształtują chęć obdarowywania innych.
Znaczenie nauki dzielenia się
Dzielenie się to nie tylko przekazywanie przedmiotu z ręki do ręki. To proces, w którym dziecko rozwija współpracę, rozumie potrzeby innych i buduje poczucie sprawiedliwości. Główne korzyści płynące z nauki tej umiejętności to:
- rozwój emocjonalny – maluch rozpoznaje radość obdarowanego, co wzmacnia jego pozytywne odczucia;
- budowanie pewności siebie – widząc, że potrafi podzielić się i wywołać uśmiech, czuje się potrzebny;
- uczenie się nazywania uczuć – podczas dzielenia często pojawia się zazdrość, złość czy radość, a to okazja, by o nich rozmawiać;
- kształtowanie granic – dziecko rozumie, kiedy ma prawo powiedzieć „nie” i kiedy dobrze jest ustąpić;
- przygotowanie do życia w grupie – w przedszkolu czy szkole współdzielenie miejsc, zabawek i przestrzeni jest niezbędne.
Warto pamiętać, że maluchy uczą się przez naśladowanie. Jeśli w domu panują zasady wzajemnego wspierania i hojne gesty, dziecko samo będzie propagować pozytywne wzmocnienie.
Skuteczne strategie wspierające dzielenie się
Modelowanie zachowań
Rodzice jako najważniejsze wzorce powinni demonstrować gotowość do pomocy i dzielenia się. Drobne gesty – pożyczanie książek dziadkom czy propozycja dzielenia się smakołykami między rodzeństwem – uczą malucha, jak działać w podobnych sytuacjach.
Podkreślanie wartości współpracy
W codziennych sytuacjach warto zwracać uwagę na chwile, gdy dziecko dzieli się zabawką lub przekazuje przyjaciołom artystyczne prace. Proste zdanie typu: „Świetnie, że pokazałeś kolegom swoją układankę” wzmacnia zachowanie. Dziecko nabiera przekonania, że dzielenie się to wartość, która przynosi radość i satysfakcję.
Nagradzanie gestów hojności
- okrzyki zachęty („Brawo!” lub „Dziękuję za pomoc!”);
- łagodna nagroda w postaci naklejki;
- przepustka do wspólnej wycieczki lub zabawy;
- uznanie w rodzinnym kręgu, np. podczas obiadu czy herbatki.
Zamiast surowej krytyki, gdy maluch nie chce ustąpić zabawki, okaż cierpliwość i zrozumienie. Warto przedstawić alternatywę: „Wiem, że teraz potrzebujesz tego klocka, ale może za chwilę pokażesz go kolegom?”.
Kreatywne zabawy wspierające dzielenie
Dzięki atrakcyjnym aktywnościom dziecko nabiera chęci do współdzielenia. Ważne, by zabawy były proste, a zasady klarowne.
Zabawa w pizzerię
- Ustawcie stolik, kilka kolorowych karteczek w kształcie pizzy i „składniki” (np. wycięte z papieru kółeczka i paski).
- Każde dziecko dostaje talerz z wybranymi dodatkami, a następnie zaprasza kolegę, by usiadł obok i wraz z nim „przyrządzał” pizzę.
- Wspólnie decydują o ilości składników, dzielą się rolami – pieczenia i krojenia.
Zabawy plastyczne na zmianę
- Przygotujcie duży arkusz papieru i farby. Co kilka minut zachęcaj, by jedna osoba odłożyła pędzel i przekazała go innemu dziecku.
- Możecie tworzyć jedną wspólną kompozycję lub serie małych obrazków, zawsze pamiętając o naprzemienności.
Układanki drużynowe
Rozdajcie po części układanki lub puzzli i pozwólcie maluchom współpracować, by wszystko dopasować. Gdy wszyscy uczestnicy uznają, że kawałków jest za mało, warto podkreślić: „Możemy poprosić kogoś z rodzeństwa o dodatkowe elementy” lub „Spróbujmy pożyczyć od sąsiadów”. W ten sposób dziecko dozna satysfakcji z **wspólnej realizacji** i zrozumie, że współdzielenie zasobów przybliża do celu.
Budowanie trwałych nawyków
Kluczem do sukcesu jest konsekwencja i **systematyczność**. Oto kilka wskazówek:
- planujcie codzienne sytuacje, w których dzielenie będzie potrzebne;
- ustalcie rodzinne rytuały, np. wspólne czytanie jednej książki na zmianę;
- razem stwórzcie „skrzynkę hojności” na zabawki, z których maluch może wybierać, by podzielić się z kolegami;
- rozmawiajcie o emocjach – zatrzymujcie się przy każdej sytuacji, by poznać uczucia dziecka i rówieśników;
- celebrujcie sukcesy – pamiętajcie o pozytywnym wsparciu i nagrodach w formie wspólnej przyjemności.
Dzięki takim działaniom maluch nabędzie nie tylko umiejętność dzielenia się, ale też zrozumie, że otwartość i odpowiedzialność stanowią fundament relacji międzyludzkich.
